Highlights
Bêçalaktiya laşî metirsiya penceşêrê zêde dike. Digel ku werzîşkirin û hînbûna zêde dibe ku bandorek neyînî li ser encamên dermankirinê û kalîteya jiyanê bike, kirina temrînên birêkûpêk / çalakiya laşî dibe ku bandorên bikêr ên pergalî yên wekî baştirkirina fonksiyona fîzyolojîkî, kêmbûna xetereyê peyda bike. qansêr bûyer û dûbarebûn, û kalîteya jiyanê çêtir e. Lêkolînên cihêreng bandorên bikêr ên çalakiya laşî / werzîşê ya birêkûpêk di penceşêrên wekî kansera pêsîrê, kansera endometrial û kansera kolorektal / kolonê de peyda kirine. Li ser bingeha sazûmana genetîkî, dibe ku meriv pêdivî ye ku celebê temrînên ku divê tê de tevbigerin jî xweşbîn bike, da ku herî zêde sûd werbigire.
Kêmbûna çalakiya fîzîkî ji bo cûrbecûr nexweşiyên ku jiyana wan tehdît dikin wekî nexweşiyên dil û reh wekî penceşêrê wekî rîska bingehîn hate nîşandan. Di van salên dawî de, mirovan girîngiya çalakiya laşî ya di nexweşên penceşêrê û yên ku di bin rîska penceşêrê de ne dest pê kirin. Berî ku em li delîlên zanistî yên ku heman tiştî pêşniyar dikin binihêrin, ka em pêşî têgîna xwe ya têgînan - Çalakiya Laşî, Hînkar û Hevberdana Metabolîkî ya Karê (MET) nû bikin.
Werzîş û Çalakiya Fîzîkî
Her tevgera dilxwazî ya masûlkeyê ku di encama lêçûnê ya enerjiyê de ye dibe ku bi gelemperî wekî çalakiya fîzîkî were binav kirin. Berevajî werzîşê, ku rengek çalakiya laşî ye ku behsa tevgerên plansazkirî, dubarekirî dike ku bi armanca tenduristî bimîne, çalakiya laşî termek gelemperîtir e ku dibe ku çalakiyên rojane yên giştî yên jiyana me wekî pêkanîna karên malê, veguhastin jî hebe. , an çalakiyek plankirî wekî werziş an werzîş.
Hin nimûneyên cûrbecûr tetbîqatan ev in:
- Tetbîqatên Hewayî
- Tetbîqatên Berxwedanê
Tetbîqatên hewayî ji bo baştirkirina gera oksîjenê di nav xwînê de têne kirin û bi rêjeya zêdekirina nefesê û rehetiya cardiorespirator re têkildar in. Hin nimûneyên temrînên aerobîk, meşiya bilez, bazdan, duçerxe, rota.
Tetbîqatên berxwedanê ji bo baştirkirina hêz û bîhnfirehiya masûlkeyan têne kirin. Çalakiyên vê werzeyê dibe sedem ku masûlkok li dijî berxwedanek derveyî têk biçin, û bi giraniya laş têne çêkirin (pêlên pêl, lingan û hwd.), Bend an makîneyên berxwedanê, dumbbells an kîloyên belaş.
Hin temrîn hevedudaniya her duyan e, wekî hilkişîna derenceyan. Di heman demê de, dema ku hin rahênan li ser baştirkirina nermbûniyê wekî dirêjkirina sivik û yoga Hatha ne, hin jî li ser hevsengiya wekî Yoga û Tai Chi ne.
Hevkêşeya Metabolîkî ya Karê (MET)
Hevkêşeya metabolîkî ya wezîfeyê an MET, pîvanek e ku ji bo karakterîzekirina tundiya çalakiya laşî tê bikar anîn. Ew rêjeya ku kesek enerjiyê xerc dike, nisbet bi girseya wî mirovî, dema ku hin çalakiya fizîkî ya taybetî pêk tîne beramberî referansek wekhev bi enerjiya ku li rûniştî rûniştî ye. 1 MET teqrîben rêjeya enerjiyê ye ku ji hêla kesek li rûniştiye rûniştiye. Çalakiyên fîzîkî yên sivik kêmtirî 3 MET, çalakiyên tundiya nerm 3 heya 6 MET, û çalakiyên xurt 6 an jî zêdetir MET xerckirin.
Xwarinên Ku Piştî Tespîta Kanserê bixwin!
Du pençeşêr ne yek in. Ji her kesî rêbernameyên hevotinê yên hevpar bigirin û di derheqê xwarin û pêvekan de bi ewlehî biryarên kesane bidin.
Di Penceşêrê de Girîngiya Çalakiya Fîzîkî / Sporê
Di van salên dawî de, delîlên zêde dibin hene ku dibêjin ku çalakiya fizîkî / werzîş dikare li ser hemî qonaxên rêwîtiya nexweşek penceşêrê bandor bike.
Delîlên zanistî piştgirî dike ku fîzîkî çalak be û temrînên bi rêkûpêk bikeve dema ku meriv dermankirina penceşêrê dike û her weha piştî xilaskirina dermankirinê dibe ku di baştirkirina kalîteya jiyanê ya nexweşên penceşêrê de bi kontrolkirina westîna têkildar bi penceşêrê, baştirkirina rehetiya dil û pişikê. Kirina meşqên bi rêkûpêk ji hêla nexweşên ku di bin lênihêrîna paliyatîf de ne, dibe ku di kontrolkirina westîna têkildar bi penceşêrê, parastina fonksiyona laşî û baştirkirina tenduristiya hestî jî bibe alîkar.
Komeleya Çalakiya Fîzîkî ya Dema Vedanê-Bi Rîska 26 Cûrên Penceşêrê
Di lêkolînê de ku ji hêla JAMA Tenduristiya Navxweyî ve di 2016 de hatî weşandin, Steven C. Moore ji Enstîtuya Kanserê Neteweyî, Bethesda û hevseran daneyên çalakiya laşî ya xwe-ragihandî ji 12 hevpîşeyên DYE û Ewropî yên ji 1987-an ve 2004-an nirxandin da ku têkiliya di navbera fîzîkî de fam bikin çalakî û bûyera 26 cûre cûreyên penceşêrê. Di lêkolînê de tevde 1.4 mîlyon beşdar û 186,932 bûyerên pençeşêrê hene. (Steven C Moore et al, JAMA Intern Med., 2016)
Di lêkolînê de hat dîtin ku kesên ku bi astên wan ên aktîvîteyê bilindtir in li gorî astên nizim bi 13 ji 26 penceşêrên xetereyê re têkildar in, bi 42% rîska adenocarcinoma esophageal, 27% rîska kansera kezebê, 26% rîska kêm dibe. kansera pişikê, 23% rîska penceşêra gurçikê, 22% rîska penceşêra kezebê, 21% rîska kansera endometriumê, 20% rîska leucemiya myeloîd, 17% rîska myeloma, 16% rîska kansera kolonê kêm kir , 15% rîska kansera serî û stûyê, 13% rîska kansera rektal, 13% rîska kansera mîzdankê û bi 10% rîska kansera pêsîrê kêm kir. Komele bêyî faktorên wekî giraniya laş wekhev dimînin. Statûya kişandina cixareyê komele ji bo penceşêrê pişikê lê ne ji bo penceşêrên din ên bi kişandina cixareyê guherand.
Bi kurtasî, çalakiya fizîkî ya dema vala bi rîska kêmkirina 13 cûre cûreyên penceşêrê re têkildar bû.
Komeleya Çalakiya Fîzîkî ya Rekreasyon / Werzîş Bi Mirin û Dûbarebûnê re li Bijî Kansera Sîngê
Lêkolînek ji hêla lêkolîneran ji Zanîngeha Neteweyî û Kapodistrian ya Atînayê, Yewnanîstan û Zanîngeha Milan, Italytalya ve hatî kirin, komeleya çalakiya fîzîkî piştî teşhîsa pençeşêra memikê digel mirina hemî sedeman, mirina penceşêra pêsîran û / an dûbarebûna penceşêra memikê nirxand. Di analîzê de 10 lêkolînên çavdêriyê yên ku bi lêgerîna Pubmed ve hatine destnîşankirin heya Çiriya Paşîn 2017. Di dema şopandina navînî ya 3.5 û 12.7 salan de, bi tevahî 23,041 kesên ji kansera pêsîran sax man, 2,522 mirin ji hemî sedeman, 841 mirin ji kansera pêsîr û 1,398 dubarebûn hatin ragihandin . (Maria-Eleni Spei et al, Breast., 2019)
Lêkolînê destnîşan kir ku li gorî jinên bi çalakiya laşî ya şahî ya pir kêm, li wan jinên ku çalakiya wan a fîzîkî heye ji ber hemî sedeman, kansera pêsîrê û metirsiya dubarebûnê kêmtir metirsiya mirinê kêmtir heye.
Komeleya di navbera Çalakiya Fîzîkî ya Berî û Paş-teşhîsê û Jiyana Penceşêrê ya Endometriumê de
Lêkolînek hevrayî ya pêşerojê li Alberta, Kanada, ku ji hêla lêkolîneran ji Xizmetên Tenduristî yên Alberta, Zanîngeha Calgary û Zanîngeha Alberta li Kanada û Zanîngeha New Mexico, li ser 425 jinên ku di navbera 2002 û 2006 de bi pençeşêra endometrial hatine teşxîs kirin û dîtin heya sala 2019-an, komeleya di navbera çalakiya laşî ya pêş û paş-teşhîs û zindîbûna di zindiyên kansera endometrial de nirxand. Piştî şopandina navînî ya 14.5 salan, 60 mirin, di nav de 18 mirinên pençeşêra endometrium, û 80 bûyerên zindîbûna bê nexweşî hene. (Christine M Friedenreich et al, J Clin Oncol., 2020)
Lêkolînê diyar kir ku çalakiya laşî ya rekreasyonê ya pêş-teşhîs bilindtir bi girîngî bi başbûna bê-nexweşî çêtir re têkildar bû, lê ne zindîbûna tevahî; û çalakiya laşî ya rekreasyonê ya paş-teşhîs mezintir bi xurtî hem bi zindîbûna bê-nexweşî çêtir û hem jî bi tevahî zindîbûnê re têkildar bû. Di heman demê de, yên ku ji pêş-ta-piştî teşxîsê astên çalakiya fîzîkî ya rekreasyonê ya bilind diparêzin bi wanên ku astên çalakiya laşî pir kêm diparêzin mayîndana bê nexweşî û zindîtiya tevahî baştir kirine.
Bandora Hînkariyek Pêkhatî/Perwerdehiya Çalakiya Fîzîkî ya li ser Kalîteya Jiyanê li Nexweşên Penceşêrê Kolorektal/Kolon
Lêkolînek ku ji hêla lêkolînerên ji zanîngehên cihêreng ên Avusturyayê ve hatî kirin, bi navê lêkolîna ABCSG C07-EXERCISE, pêkanîna 1-sal werzîşê/perwerdehiya çalakiya laşî ya piştî kemoterapiya alîkar di nexweşên penceşêrê kolorektal/kolon de nirxand. Van nexweşan ji nifûsa giştî ya Alman pir xirabtir fonksiyona civakî, fonksiyona hestyarî, bandora darayî, bêxewbûn û zikêş pir xirabtir tomar kirin. (Gudrun Piringer et al, Integr Cancer Ther., Çile-Berfanbar 2020)
Lêkolînê diyar kir ku piştî 1 salê perwerdehiya rahijmendî ya damezirandî, ji bo karûbarê civakî raporên çêtirîn hene; başbûnên nermîn ên ji bo êş, zikêş, bandora darayî û çêja hatine ragihandin; û ji bo karûbarê laşî û hestyarî û her weha ji bo kalîteya jiyanê ya cîhanî hebkî başbûnek.
Lekolînwanan encam dan ku 1 sal perwerdehiya birêkûpêkkirî/çalakiya laşî li nexweşên penceşêrê kolorektal/kolonê yên herêmî yên pêşkeftî piştî kemoterapiya alîkarê, fonksiyona civakî, laşî û hestyarî û hem jî qalîteya gerdûnî ya jiyanê baştir kiriye.
Ma Ji Bo Nexweşên Qansêr an yên ku di xetereya zêde ya penceşêrê de ne, Hînkariyên Hêzdarkirî yên Demjimêrên Demdirêj hewce ne?
Hemî lêkolînên jorîn bê guman diyar dikin ku bi laşî çalak û kirina rahênanên bi rêkûpêk dibe ku rîska geşepêdana pençeşêrê kêm bibe, û hem jî jiyan û kalîteya jiyanê baştir bike, metirsiya mirinan û dubarebûna di nexweşên pençeşêrê û zindî de kêm bike. Lêbelê, ev nayê vê wateyê ku meriv hewce dike ku demjimêrên pir dirêj temrînek xurt û pir dijwar bike da ku van feydeyan bistîne. Bi rastî, di pir rewşan de dibe ku demjimêrên dirêj ên temrînên bi hêz ên dijwar jî ji xêran bêtir zirarê bidin. Ji ber vê yekê bi kurtasî, dibe ku fîzîkî neçalak be an jî bi demjimêrên dirêj werzîşek dijwar a xurt bike dibe ku ne feyde be.
Yek ji teoriya herî hevpar a ku vê rastiyê di derbarê bandora çalakiya fîzîkî / werzîşê li ser metirsiya penceşêrê an encamên li nexweşên penceşêrê piştgirî dike teoriya hormezê ye.
Werzîş û Hormesî
Hormesîs pêvajoyek e ku bersivek dufazîk dema ku bi zêdebûna mîqdarên rewşek taybetî re rû bi rû tê tê dîtin. Di dema hormezîzasyonê de, dozek kêm a sazûmanek kîmyewî an faktorek hawîrdorê ku dibe ku di dozên pir mezin de zirarê bide, bandorek bikêr a adapteyî li ser organîzmeyê dike.
Gava ku şêwaza rûniştinê û neçalakbûna laşî stresa oksîdatîf û zêde werzê zêde dike û zêde-perwerde dibe sedema zirara stresa oksîdativ, astên nerm ên temrînek birêkûpêk dikare bi adaptasyonê re bibe alîkar ku pirsgirêka oksîda ya laş kêm bibe. Destpêkirin û pêşkeftina pençeşêrê bi stresa oksîdativ re têkildar e, ji ber ku stresa oksîdatîf dikare zirara DNA, cûrbecûrbûna genom, û belavbûna şaneya penceşêrê zêde bike. Werzişa nermîn a birêkûpêk û çalakiya laşî dikare bandorên sûdwergirtî yên pergalê yên wekî fonksiyona fîzyolojîkî baştir bike, rîska penceşêrê û jiyanek çêtirîn peyda bike.
Komeleya di navbera Çalakiya Fîzîkî / Sporê û Rîska Penceşêrên Pergala Digestiyê de
Meta-analîzek nû ya ku ji hêla Zanîngeha haianghayî ya Tiba Çînî ya Kevneşopî, Zanîngeha Tenduristî ya Naval a li haianghayê û Zanîngeha Sportanghay a Werzîşê ve hatî çêkirin, Çînê li ser bingeha 47 lêkolînên ku bi lêgerîna edebîyatê ya li ser înternetê hatine destnîşankirin, bandora çalakiya fîzîkî ya li ser celebên cuda yên Kanserên Sîstema Hestanê nirxandiye. databasên wekî PubMed, Embase, Web of Science, Pirtûkxaneya Cochrane, û Binesaziya Zanîna Neteweyî ya Çînê. Di lêkolînê de bi tevahî 5,797,768 beşdar û 55,162 bûyer hene. (Fangfang Xie et al, J Sport Sci Sci., 2020)
Lêkolînê diyar kir ku li gorî yên ku çalakiya laşî pir kêm in, kesên ku çalakiya wan a laşî heye rîska Kansêrên Sîstema Digezîzyonê kêmbûye, digel 19% rîska kanserê kolonê, 12% rîska kanserê rektal, 23% rîska kolorektal kêm kirin pençeşêr,% 21 rîska kansera mîzê, 17% rîska kansera mîde, 27% rîska kansera kezebê,% 21 rîska kanserê oropharyngeal, û% 22 rîska penceşêrê pankreasê kêm kir. Van dîtinan hem ji bo lêkolînên doz-kontrol û hem jî ji bo xebatên hevdem ên pêşerojê rast bûn.
Meta-analîzê 9 lêkolînên ku asta çalakiya laşî ya kêm, navîn û bilind ragihand jî di heman demê de dît ku li gorî yên bi çalakiya laşî ya pir kêm, çalakiya laşî ya nerm rîska Penceşêrên Pergala Digestiyê kêm dike. Lêbelê, balkêş, li gorî yên bi çalakiya laşî ya nerm, çalakiya fîzîkî ya mezin xuya dike ku xetera pêşkeftina Penceşêrên Pergala Pergalê hinekî zêde dike.
Vebijarkan destnîşan dikin ku dema ku çalakiya laşî û meşandina rêkûpêk di astên nermîn de ji bo kêmkirina metirsiya penceşêrê girîng e, demjimêrên dirêj ên rahênanên hêzdar dikarin rîska penceşêrê zêde bikin.
Komeleya di navbera çalakiya fizîkî / Sporê û Survival de piştî teşhîsa pençeşêra memikê
Lêkolînek ku ji hêla lêkolîneran ji Nexweşxaneya Brigham û Jinan û Dibistana Bijîşkî ya Harvard li Boston ve hatî kirin nirxand gelo çalakiya fizîkî / werzîş di nav jinên ku bi kansera pêsîranê de ne rîska mirina wan ji kansera pêsîrê kêm kiriye li gorî jinên rûniştî. Di lêkolînê de di Lêkolîna Tenduristiyê ya Hemşîreyan de daneyên ji 2987 hemşîreyên tomarkirî yên jin ku di navbera 1984 û 1998-an de bi pençeşêra pêsîra I, II, an III re hatine teşhîs kirin û heya mirinê an Hezîrana 2002-an şopandin hatin bikar anîn. (Michelle D Holmes et al, JAMA., 2005)
Lêkolîn diyar kir ku li gorî jinên ku kêmtirî 3 MET-demjimêran (wekhevî bi gavên navînî 2 heya 2.9 mph ji bo 1 demjimêr dimeşin) her hefte çalakiya fizîkî / werzişê, xetera mirinê ya% 20 kêm bû ji kansera pêsîrê ji bo kesên ku heftane bi 3 heya 8.9 MET-demjimêran mijûl bûn; 50% rîska mirina ji kansera pêsîrê ji bo kesên ku her hefte bi 9 û 14.9 MET-demjimêran re mijûl dibûn kêm kir; % 44 metirsiya mirina ji kansera pêsîrê ji bo kesên ku her hefte bi 15 heya 23.9 MET-demjimêran re mijûl dibûn kêm kir; û ji% 40 metirsiya mirina ji kansera pêsîrê ji bo kesên ku her hefte bi 24 an zêdetir MET-demjimêran re mijûl dibûn kêm kir, nemaze di jinên ku bi tîmora hormon-bersivdar dike.
Lêkolînê destnîşan kir ku çalakiya laşî / werzişê piştî teşhîsa kansera pêsîrê dibe ku xetera mirina ji vê nexweşiyê kêm bike. Feydeya herî mezin di pêsîrê de çêbû qansêr jinên ku di hefteyekê de 3 heta 5 saetan bi leza navîn meşiyan û bi kirina werzîşên bi hêztir ji xerckirina zêde enerjiyê sûdek zêde nebû.
Komeleya di navbera çalakiya fizîkî û Rîska Penceşêrê ya Endometriumê de
Lêkolînek ku ji hêla lêkolîneran ji Zanîngeha Washington ya Tenduristiya Gel û Navenda Lêkolîna Penceşêrê ya Fred Hutchinson li Washington û Brigham û Nexweşxaneya Jinan û Dibistana Bijîjkî ya Harvard li Boston hate kirin, têkiliya di navbera çalakiya laşî û penceşêra endometrium de nirxand. Di lêkolînê de di Lêkolîna Tenduristiyê ya Hemşîreyan de daneyên 71,570 jin hatine bikar anîn. Di heyama şopandinê de ji 1986 heta 2008, 777 pençeşêrên endometriyal ên dagirker hatin ragihandin. (Mengmeng Du et al, Int J Cancer., 2014)
Li gorî <3 MET-hr/hefteyê (<1 saet/heftê meşîn), jinên ku bi mîqdarên hûrgelî yên tevayî çalakiya rekreasyonê ya dawîn (9 heta <18 MET-hr/heftê) tevdigerin, ji %39 xetera penceşêra endometrial kêm bûne û ku bi mîqdarên zêde yên çalakiya nûjenî ya tevayî ya dawîn (≥27 MET-hr/heftê) ve girêdayî bû 27% xetera endometrial kêm bû. qansêr.
Di nav jinên ku çalekiyek bi hêz pêk neanîn de, rêveçûna vê dawiyê bi% 35 rîska kêmkirî (≥3 vs. <0.5 hr / hefte) têkildar bû, û gavavêtina zûtir a rêvebûnê serbixwe bi kêmkirina rîskê re têkildar bû. Çalakiya fîzîkî ya vê dawiyê ya mezintir, bi çalakiya domdarî û tûjiya navîn mîna meş, dibe ku rîska kansera endometriyê kêm bike. Yên ku di mîqdarên mezin ên çalakiya tevahî ya şahînetê ya vê paşîn de mijûl bûn, gava ku bi yên ku bi çalakiyên navînî re mijûl dibin, rîska wan a penceşêrê endometriumê hinekî mezintir bû.
Xelasî
Lêkolînên cihêreng bandorên bikêrhatî yên çalakiya laşî / werzîşê ya birêkûpêk li kansera pêsîrê, penceşêra endometrial û kansera pergala digestive wekî kansera kolorektal/kolonê peyda kirine. Gelek lêkolînan jî pêşniyar kirin ku dema ku neçalakiya laşî dibe ku xetera zêde zêde bike qansêr û werzîş û temrînkirina zêde dibe ku bandorek neyînî li ser encamên dermankirinê û kalîteya jiyanê bike, werzîşa nerm û çalakiya laşî ya birêkûpêk dibe ku bandorên bikêr ên pergalî yên wekî baştirkirina fonksiyona fîzyolojîkî, kêmbûna metirsiya penceşêrê û kalîteya jiyanê çêtir peyda bike. Li ser bingeha sazûmana meya genetîkî, dibe ku em neçar bin ku cûreyên temrînên ku em dikin xweşbîn bikin da ku herî zêde sûd werbigirin. Çalakiya laşî û temrîn bandorek girîng li ser hemî qonaxên rêwîtiya nexweşek penceşêrê dikin.
Hûn kîjan xwarinê dixwin û kîjan lêzêdekirinê digirin biryara we ye. Pêdivî ye ku biryara we li ser mutasyonên genê penceşêrê, yên ku penceşêr, dermankirin û lêzêdekirina berdewam, her alerjî, agahdariya şêwaza jiyanê, giranî, bilindî û adetan vedihewîne.
Plansaziya xwarina ji bo penceşêrê ji addon ne li ser bingeha lêgerînên înternetê ye. Ew li gorî bingeha zanista molekulî ya ku ji hêla zanyar û endezyarên nermalava me ve hatî bicîh kirin, biryara girtinê ji bo we otomatîk dike. Bêyî ku bala we bikişîne ku hûn rêgezên molekulî yên biyokîmyayî yên bingehîn fam dikin an na - ji bo plansazkirina parêzê ji bo penceşêrê ew têgihiştin hewce ye.
NIHA dest bi plansaziya parêza xwe bikin û bersivê bidin pirsên li ser navê penceşêrê, mutasyonên genetîkî, dermankirin û lêzêdekirina berdewam, her alerjî, adet, şêwazê jiyanê, koma temen û zayendê.
Ji bo Penceşêrê Xwarina Kesane!
Penceşêr bi demê re diguhere. Xwarina xwe li ser bingeha nîşana penceşêrê, dermankirin, şêwaza jiyanê, tercîhên xwarinê, alerjî û faktorên din xweş bikin û biguhezînin.
Nexweşên penceşêrê pir caran neçar in ku bi cûda re mijûl bibin tesîrên kemoterapî ku li ser kalîteya jiyana wan bandor dike û li dermanên alternatîf ên penceşêrê digerin. Take the xwarin û lêzêdekirina rast li ser bingeha ramanên zanistî (Ji texmîn û hilbijartina bêserûber dûr bisekinin) ji bo pençeşêr û bandorên alî yên têkildarî dermankirinê dermanê xwezayî yê çêtirîn e.